نور جهت رشد گیاهان و فرآیند فتوسنتز الزامی است. ارزان‌ترین منبع در دسترس، نور طبیعی خورشید است اما این منبع برای باغبانی علمی همواره و به مقدار نیاز قابل دسترس نیست. از این رو استفاده از پنل روشنایی در گلخانه با هدف افزایش محصول و ارتقای کیفیت آن بسیار شایع شده است. گیاهان نسبت انسان به رنگ نور بسیار حساس‌تر هستند و این حساسیت در اقسام گوناگون گیاهان مختلف است. استفاده از منابع نوری کارا برای گیاهان در کنار دستورالعمل صحیح استفاده از آن، جهت به دست آوردن نتایج مورد هدف در تولید و رشد گیاهان بسیار دارای اهمیت است.
استفاده از پنل روشنایی باعث بهبود پارامترهای رشد می‌شود. این موضوع به چند پارامتر بستگی دارد، همچون محصول، شرایط محیطی، دستور العمل نوری و… همچنین گیاهان به دوره‌های روشنایی و تاریکی نیازمند هستند، از این رو نوردهی باید به‌صورت منظم قطع و وصل گردد. گونه‌ها و واریته‌های گیاهان، مناسب‌ترین نسبت دوره‌های روشنایی به تاریکی را مشخص می‌کنند؛ چنانکه برخی از گیاهان روزهای بلند و برخی شب‌های کوتاه را ترجیح می‌دهند؛ درصورتیکه دسته‌ای دیگر به روزهای کوتاه و شب‌های بلند نیازمند هستند و گیاهانی نیز میانگینی از هر دو را می‌پسندند.
ال‌ای دی‌های رشد گیاه که به آن‌ها پروژکتور رشد گیاه LED هم می‌گوییم، ازنظر مصرف انرژی از سایر پروژکتورها بسیار مقرون به صرفه‌تر هستند، مقدار بهینه نور لازم دریافتی در هرپروژه توسط هر گیاه خاص که برای پرورش آن گیاه مناسب است؛ در شرایط موجود مورد مطالعه قرار می‌گیرد و به طور مجزا محاسبه می‌شود. پنل روشنایی مجموعه‌ای از فواید را برای صنعت کشاورزی به ارمغان آورده است که از آن می‌توان به تولید بیشتر، شکوفایی زودتر و رشد سریعتر ریشه، افزایش کنترل روی رشد گیاه و بهره‌ی اقتصادی از زمین کشاورزی اشاره نمود.
آیا پنل روشنایی برای هر گیاهی مناسب است ؟
طول موج‌های لازم برای فتوسنتز در اقسام گیاهان تا ۸۰ درصد یکسان است. تنها در گیاهان گوناگون با درنظر گرفتن این موضوع که این گیاهان گل دهی یا میوه دهی دارند و یا خیر، حدود ۲۰ درصد اختلاف وجود دارد. از آنجا که لامپ‌های رشد گیاه براساس نوع سفارش تولید می‌شوند، تمام طول موج‌های لازم با توجه به نوع گیاه در لامپ قرار می‌گیرد. از این رو پنل روشنایی برای انجام عمل فتوسنتز در اقسام گیاهان از جمله میوه‌ها و سبزیجات خانگی و آپارتمانی و … گزینه‌ی مطلوبی است.
✅ در طول موج بیش از از ۷۸۰ نانومتر یعنی مادون قرمز فقط حرارت تولید می‌شود و اثری که ایجاد می‌کند، فقط تحریک رشد بی‌رویه در گیاه است.
✅ در طول موج ۷۰۰ نانومتر یعنی محدوده نور قرمز حداکثر عمل فتوسنتز انجام می‌پذیرد و این درصورتی است که از جوانه زدن ذوباره‌ی گیاه جلوگیری می‌کند.
✅ در طول موج ۶۶۰ نانومتر یعنی محدوده حرکت نور قرمز به سمت نارنجی، منجر به غنچه زنی گل و تولید برگ‌ها می‌شود.
✅ در طول موج ۵۱۰ نانومتر یعنی محدوده رنگ زرد-سبز وحدود طول موج ۴۸۵ نانومتر فقط مقدار کمی رنگدانه‌های زرد جذب می‌شوند.
✅ در طول موج ۴۳۰ تا ۴۴۰ نانومتر یعنی محدوده رنگ آبی عملیات رنگدانه انجام می‌پذیرد. این طول موج بازدارنده‌ی قوی حشرات مضر است.
✅ در طول موج ۳۱۵ تا ۴۰۰ نانومتر برگ‌ها ضخیم شده و باعث تولید رنگدانه و کاروتوئید می‌شود. این طول موج نیز بازدارنده حشرات مضر است.
✅ طول موج ۲۸۰ نانومتر برای گیاه مضر بوده و در شدت زیاد، یکنواختی عمل رشد را تخریب می‌کند.
✅ طول موج ۱۰۰ نانومتر نابود کننده کل گیاه است.
مزایای استفاده از پنل روشنایی در گلخانه
دو علت کلی برای استفاده از نور مصنوعی وجود دارد. افزایش فتوسنتز گیاه مهم‌ترین آن است و مورد دیگر قابلیت کنترل دوره روشنایی است. کنترل شدت نور از موضوعاتی است که در رشد گیاه بسیار حائز اهمیت است. برای مثال گل‌های گلخانه‌ای نیازمند نوری در بازه زمانی ۶ تا ۱۲ ساعت هستند که در این زمینه می‌توان از لامپ‌های رشد گیاه متال هالید استفاده نمود. این نوع چراغ‌ها در رشد نشاهای گل و گیاهان بسیار مؤثر واقع می‌شوند.
مقدار تمرکز نور مصنوعی متناسب برای هر گیاه بسیار بالاست و از هدر رفتن آن جلوگیری می‌شود و این تمرکز نوری باعث رشد بهتر و بیشتر درگیاه می‌گردد. لامپ‌های متال هالید به علت تولید حرارت زیاد بایستی در فاصله‌ی مناسبی نسبت به گیاه نصب شده و جهت ایجاد تمرکز نور روی گیاه باید از رفلکتور استفاده شود که این عامل‌ها خود به خود موجب اتلاف بسیاری شده و رشد گیاه در مقایسه با استفاده از LEDها کمتر است
از فواید دیگر استفاده از پنل روشنایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
? افزایش محصول
? افزایش سرعت رشد دانه و کوتاه نمودن چرخه‌ی رشد
? یکنواختی بهتر گیاهان
? استفاده‌ی بهتر از فضای گلخانه
? افزایش و بهبود کیفیت محصول
? صرفه جویی در انرژی مصرفی
? ضریب تکثیر بالا
? بقای بیشتر ریشه‌ها
? بهبود و کنترل فرایند بسط دادن و گسترش
? سرعت بخشیدن به فاز سخت شدن و شکل گیری گیاه
? نورهای قابل تنظیم برای کنترل و تکرارپذیری رشد گیاه
? مدیریت موثر گرما
سخن نهایی
امیدواریم مقاله «استفاده از پنل روشنایی در گلخانه» مورد توجه شما بوده باشد؛ لطفا اگر نظر یا سؤالی در مورد پنل روشنایی دارید، برای میران لایتینگ در کامنت بنویسید.
به‌روز رسانی در تاریخ ۱۰ آبان ۱۴۰۰